Tản mạn chuyện 8-3

Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 - Ngày Liên Hiệp Quốc vì Nữ quyền và Hòa bình Quốc tế. Nói nôm na, là ngày được xác lập ra để công nhận vai trò của phụ nữ trong các nỗ lực hòa bình, và phát triển và kêu gọi chấm dứt phân biệt đối xử và tăng hỗ trợ cho sự tham gia đầy đủ và bình đẳng của phụ nữ.

Thời còn sinh viên, mình có lần đi siêu thị sắm 2 tấm thiệp rất đẹp cho Cathy và Caroline, và ghi lời chúc mừng lên đó "Bonne journée de la femme" (Chúc mừng ngày quốc tế phụ nữ). Đến giờ ăn trưa, 2 nàng hỏi: "Sao mày lại tặng thiệp cho tao". Tóm lại, có lẽ, đó là điều kỳ cục nhất mà họ từng gặp, bởi ở Pháp hình như chẳng tồn tại cái thứ ngày đó trong đời sống thường ngày.

Aristotle từng viết: "Thoạt kỳ thủy phải có một sự kết hợp nào đó giữa những sự vật mà không thể hiện hữu được nếu thiếu nhau. Giống đực và giống cái phải kết hợp để lưu truyền dòng giống có cùng bản tính như chúng; hành vi này không phải là do ý thức, nhưng do bản năng tự nhiên có sẵn trong các loài động vật cũng như thực vật".

Nghĩa rằng, từ thời nguyên thủy, Chúa Trời khiến cho đàn bà ở nhà chăm con, trông coi ngọn lửa trong hang; và đàn ông đi săn bắn. Hẳn nhiên, sẽ chẳng có ai hỏi "Nếu ngược lại thì sẽ như thế nào". Trong đời sống hiện đại, cố nhiên, chẳng ai cấm đàn bà trèo thang đóng đinh, sửa chữa ô tô hay làm việc nặng; còn đàn ông bếp núc. Cứ chiếu theo cái tự do cá nhân, ai muốn làm gì chẳng được. Nhưng hẳn, đó chẳng phải là hiện tượng mang tính phổ quát. Và cứ thế, đàn bà mềm mỏng, dịu dàng; đàn ông cứng rắn, quyết đoán (đa số là như vậy).

Đời sống vốn thường được phân ra: đời sống cá nhân và đời sống xã hội (đời sống chính trị).

Cái đời sống cá nhân, trong môi trường tự do, thì ai muốn làm gì thì làm. Dù đàn ông muốn rửa bát quét nhà, đàn bà làm việc đồng áng thì cũng mặc. Chẳng ai ngăn cản được. Duy chỉ có đời sống xã hội, nơi các cá nhân có sự xung đột về lợi ích, mới bàn tới chuyện "được" hay "không được". Và theo đó, phụ nữ mới cần phải đấu tranh cho cái "quyền" của mình.

Nói ra đến thế, để thấy cái mà phụ nữ đấu tranh cho chính mình, hay đàn ông ủng hộ cho phụ nữ, đó chính là cái đời sống xã hội kia.

Không phải là những bông hoa, tấm thiệp, những bữa ăn sang trọng trong nhà hàng vào ngày 8-3 (hay 20-10), bởi đó chỉ là những định dạng của đời sống vật chất. Mà chính là việc phụ nữ đấu tranh cho quyền tham gia rộng rãi vào các hoạt động xã hội; hay người đàn ông tham gia nhiều hơn vào việc giúp đỡ phụ nữ, để họ có thời gian làm những việc trên.